Tiếng Nhật: Viết một đằng, đọc một nẻo

... và hai chữ cùng cách đọc!

Một trong vấn đề học tiếng Nhật là liệu có chữ nào mà lại có ... hai cách đọc không? Và liệu có hai chữ nào ... cùng cách đọc không?

Tôi CHÁN chẳng muốn nói về kanji vì chữ kanji quá hợp lý và tôi nói khá nhiều rồi, các bạn phải chịu khó đọc lại bài cũ thôi. Thật ra thì chữ kanji không phải là "viết một đằng, đọc một nẻo" mà tùy theo nó đứng trong từ ngữ thế nào mà đọc tương ứng thôi.

Tôi đã tổng kết tại đây: Tiếng Nhật: Viết vậy đọc không vậy @Yurika

Viết một đằng, đọc một nẻo
Trường hợp 1: Chữ は

• Nếu là trợ từ は (vai trò: đánh dấu subject/topic = chủ ngữ/chủ đề): Đọc WA
• Chữ は không phải trợ từ: Đọc HA như thông thường

Trường hợp 2: Chữ へ

• Nếu là trợ từ へ (vai trò: chỉ hướng "tới" đâu đó): Đọc E
• Chữ へ không phải trợ từ: Đọc HE như thông thường

Hai chữ cùng kiểu đọc

• Chữ わ và trợ từ は => Đọc WA
• Chữ え và trợ từ へ => Đọc E
• Trợ từ を (đánh dấu đối tượng) và chữ お => Đọc "O"

(Tuy vậy trợ từ thường ký hiệu romaji là "wo")

Chỉ có vậy thôi nên cũng khá đơn giản mà! Bạn hãy cố mà tiêu hóa nhé. Nhưng mà tại sao lại làm chuyện ngang trái như vậy? Sao trợ từ は không đọc là HA luôn cho lành, hay sao không viết bằng chữ わ WA cho dễ học?

Đây là lý do lịch sử trong việc đơn giản hóa việc phát âm thôi. Bạn còn nhớ là tiếng Việt Mường thì "trời" là b'lời không? Nhưng các âm ngày càng đơn giản đi nên giờ không còn âm b'l nữa trừ tiếng dân tộc. Ví dụ thay vì "trời ơi" thì phải nói là " b'lời ơi! sao tôi khổ thế?? " mới là chuẩn ngày xưa.

Nhưng thay vì kêu ông B'LỜI về chuyện tiếng Nhật sao ngang trái thì bạn có thể chịu khó theo dõi Saroma Lang là lại thấy sáng như đêm 30 ngay.

Chuyện là thế này:

Ngày xưa hàng HA (ハ行) đọc là: ファ fa、フィ fi、フ fu、フェ fe、フォ fo
Ngày nay thì chắc bạn biết đọc là: ハ ha、ヒ hi、フ fu、ヘ he、ホ ho

Tinh ý thì thấy âm フ (hiragana: ふ) đọc là "fu" chứ không phải là "hu" nhé.

Nhưng dần dần trợ từ sẽ đọc theo hàng WA (ワ行), lý do: Vì nó dễ hơn. Ví dụ 母は・・ sẽ đọc là Fafa Wa ... Nếu đọc là "Fafa fa ..." thì có vẻ khá là khó.

Hàng WA ngày xưa thì đọc theo kiểu: ワ、イ、ウ、イェ、ヲ

Trợ từ へ cũng tương tự vậy thôi, đọc theo hàng WA thì dễ hơn (ngày xưa là イェ ye). Bởi vì đọc là "FE" thì không dễ, nhất là khi đứng giữa câu. Trợ từ は FA cũng như vậy.

Ngày nay thì hàng WA không đọc イェ nữa mà là エ [e] luôn.

Do đó mà hai trợ từ "khó đọc" は và へ được đọc theo hàng WA từ xưa (thay vì phải đọc theo hàng HA thành FA và FE) tiếp tục đọc theo hàng WA, nên giờ は đọc là [wa] còn へ đọc là [e].

Hi vọng bạn không lạc lối nhưng nếu có cũng chẳng sao, chỉ là chuyện phiếm giết thời gian!

Mọi chuyện xảy ra đều có lý do!

Everything happens for a reason!

物事は全て理由があって起きる

Monogoto wa subete riyū ga atte okiru

Takahashi @ SaromaLang