Không cần phải nhầm WA và GA

Nội dung: Nhận biết cách sử dụng trợ từ tiếng Nhật WA (は) và GA (が).

Bạn học tiếng Nhật khá lâu rồi nhưng chắc vẫn thắc mắc khi nào dùng WA và khi nào dùng GA đúng không nhỉ? Ý kiến của Takahashi là dùng thế nào cũng được. Tuy nhiên, để diễn đạt tốt hơn và TỰ NHIÊN hơn thì bạn nên hiểu rõ cách sử dụng trợ từ WA và GA.

Trợ từ WA và GA không đối lập nhau mà bổ trợ cho nhau

Hãy xem công thức kinh điển sau của Takahashi (à, mình chỉ tổng kết thôi chứ người Nhật mới là người phát minh nhé!):

• [Chủ đề] WA [Thuộc tính / Tính chất / Bộ phận] GA [Miêu tả (tính chất) /  Hành động]

Ví dụ:

• Kare wa atama ga ii = Anh ấy rất thông minh
• Kono hana wa iro ga hanabanashii = Bông hoa này màu sắc sặc sỡ

Ở đây phải có một chủ đề mà bạn đang nói chuyện về (tức chủ ngữ) và sau đó nói về bộ phận hay tính chất của chủ đề đó, cuối cùng là miêu tả hay hành động (tức là vị ngữ).

Ví dụ:

• Watashi wa atama ga itai = Tôi đau đầu
• Watashi wa okana ga suita = Tôi đói bụng
• Watashi wa te ga darui = Tôi mỏi tay

Ở đây nói về bộ phận trên cơ thể của bạn nên dùng WA kết hợp với GA để câu văn tự nhiên. Vì thông thường tiếng Nhật sẽ ẩn đi chủ đề nếu là "tôi" (hay là "bạn") khi nói nên thường sẽ là:

• Atama ga itai = Tôi đau đầu

Ở đây là ẩn đi "Watashi WA" chứ không phải là không có WA trong câu nói.

• Onaka ga sukimashita ka? = Bạn đói bụng chưa?

Ở đây ẩn đi "BẠN WA".

Vậy nếu nói như sau thì có sai không?

• Atama wa itai
• Okana wa suita

Theo Takahashi thì cũng không sai, nhưng sẽ KHÔNG TỰ NHIÊN, nếu dịch ra tiếng Việt thì sẽ là:

• Đầu đau (chứ không phải "Tôi đau đầu")
• Bụng đói (chứ không phải "Tôi đói bụng rồi")

Bạn có thể thấy là nó không tự nhiên lắm đúng không?

• Không có gì là sai giữa WA và GA nhưng ý nghĩa hay độ tự nhiên có thể khác nhau.

Hiện tượng thời tiết: Thường dùng GA

Ví dụ:

• Kaze ga fuku = Gió thổi
• Yuki ga furu = Tuyết rơi / Trời tuyết
• Ame ga furu = Trời mưa

Có lẽ là vì cả cụm "Trời mưa" hay "Trời tuyết" là nói về một hiện tượng quá phổ biến nên không cần một CHỦ ĐỀ cụ thể nữa. Nghĩa là nó quá quen thuộc rồi và không cần WA để NHẤN MẠNH một chủ đề bạn muốn nói. Mình nghĩ như vậy.

Dùng GA trong một cụm bổ ngữ (phrase)

Trong một cụm hay vế (phrase) bổ nghĩa cho thứ gì đó, bạn phải dùng GA vì nó không phải là một câu:

• 彼が反対しているため，計画を改めた．
• Kare GA hantai shite iru tame, keikaku wo aratameta.
• Vì anh ấy phản đối nên tôi đã thay đổi kế hoạch.

Ở đây, vế sau có chủ ngữ là "Tôi" nhưng được ẩn đi, viết dủ là như sau:

• 彼が反対しているため，私は計画を改めた．
• Kare GA hantai shite iru tame, watashi WA keikaku wo aratameta.

Ở đây 彼が反対している Kare GA hantai shite iru là bổ nghĩa cho ため Tame ("vì") nên phải dùng GA để tạo một cụm (phrase) bổ ngữ.

Chú ý là, nếu thay GA bằng WA như dưới đây:

• 彼は反対しているため，計画を改めた．
• Kare WA hantai shite iru tame, keikaku wo aratameta.

Thì ý nghĩa thay đổi hẳn, vì lúc này CHỦ ĐỀ (chủ ngữ) là "Kare" (anh ấy):

• Anh ấy, vì phản đối, nên đã thay đổi kế hoạch.

Tức là lúc này người thay đổi kế hoạch là "anh ấy" chứ không phải "tôi" nữa, và cụm chỉ lý do là "hantai shite iru tame", người phản đối cũng là "anh ấy" luôn.
Nếu "tôi" phản đối thì phải nói thế nào? Sẽ là như dưới đây:

• 彼は私が反対しているため，計画を改めた．
• Kare WA watashi GA hantai shite iru tame, keikaku wo aratameta.
• Anh ấy, vì tôi phản đối, nên đã thay đổi kế hoạch.

Hi vọng bạn hiểu được rằng WA và GA không "chống lại nhau" mà "hợp tác với nhau" để câu nói được rõ ràng ý nghĩa và diễn đạt tự nhiên hơn.

Takahashi @ JCLASS