Chia động từ tiếng Nhật - SAROMA JCLASS

Trong bài này SAROMA JCLASS giới thiệu với các bạn bảng chia động từ tiếng Nhật cho động từ nhóm 1 (ngũ đoạn động từ, godan doushi hay 五段動詞) và cho động từ nhóm 2 (nhất đoạn động từ, ichidan doushi hay 一段動詞) với các dạng như nguyên dạng, masu-form, te-form (de-form), bị động (ukemi), sai khiến (shieki),...

Bảng chia động từ tiếng Nhật

Dạng \ Nhóm	Nhóm 1 (5 đoạn): nomu (uống)	Nhóm 2 (1 đoạn) taberu (ăn)
Nguyên dạng	nomu	taberu
Dạng lịch sự "masu"	nomimasu	tabemasu
Phủ định	nomanai	tabenai
Phủ định lịch sự "masen"	nomimasen	tabemasen
Sai bảo ("hãy") / Dạng liên kết	nonde (1)	tabete
Khả năng ("có thể")	nomeru	taberareru
Bị động (受身, ukemi) ("bị")	nomareru	taberareru
Sai khiến (使役, shieki) ("bắt", "cho")	nomaseru	tabesaseru
Bị động sai khiến (bị sai khiến) ("bị bắt", "được cho")	nomaserareru	tabesaserareru
Giả định sẽ xảy ra ("nếu")	nomeba	tabereba (3)
Giả định xảy ra ("nếu")	nondara (2)	tabetara
Rủ rê ("Chúng ta hãy ~ đi")	nomou, nomimashou	tabeyou, tabemashou
Ra lệnh ("~ đi!")	nome	tabero,tabeyo(vănviết)

Bổ sung cho bảng trên:

(1) Dạng "Sai bảo / Liên kết" (te-form, de-form) đối với động từ 5 đoạn (nhóm 1) tùy đuôi của động từ mà chia khác nhau như dưới đây:

Khi chia dạng sai bảo / liên kết  (2 dạng này giống nhau, tức "te"-form, "de"-form) của động từ nhóm 1 các bạn phải chú ý vì động từ kết thúc bởi "mu", "nu", "gu", "ku", "su" chia hơi khác. Thông thường sẽ chia là "tte" (って):
u, ru, tsu -> "tte":
言う（いう）：言って（いって）
帰る（かえる）：帰って（かえって）
立つ（たつ）：立って（たって）
Riêng:
su -> "shite": 刺す（さす）　→　刺して（さして） (đâm)
mu, nu -> "nde": 飲む　→　飲んで（のんで） (uống), 死ぬ（しぬ）→死んで（しんで） (chết)
gu -> "ide": 泳ぐ（およぐ）　→　泳いで（およいで） (bơi)
ku -> "ite": 除く（のぞく）　→　除いて (のぞいて) (trừ ra)

(2) Dạng giả định xảy ra (tara, dara) cũng chia tùy theo đuôi của động từ giống như trên:

u, ru, tsu -> "ttara":

iu: ittara

kaeru: kaettara

tatsu: tattara

su -> "shitara":

sasu: sashitara

mu, nu -> "ndara":

yomu: yondara

shinu: shindara

gu -> "idara":

sosogu: sosoidara

ku -> "itara":

nozoku: nozoitara

(3) Dạng giả định sẽ xảy ra ("ba") thì động từ nhóm 1 và nhóm 2 chia giống nhau, chú ý là "taberu" sẽ thành "tabereba" mà không phải là tabeba như khi chia động từ nhóm 2 (động từ 1 đoạn) ở các dạng khác.

Bảng chia động từ bất quy tắc: suru, kuru, iku

Dạng	suru (làm)	kuru (đến)	iku (đi)
Nguyên dạng	suru	kuru	iku
Dạng lịch sự "masu"	shimasu	kimasu	ikimasu
Phủ định	shinai	konai	ikanai
Phủ định lịch sự "masen"	shimasen	kimasen	ikimasen
Sai bảo ("hãy") / Liên kết	shite	kite	itte
Khả năng ("có thể")	dekiru	korareru	ikeru
Bị động (受身, ukemi) ("bị")	sareru	korareru	ikareru
Sai khiến (使役, shieki) ("bắt", "cho")	saseru	kosaseru	ikaseru
Bị động sai khiến (bị sai khiến) ("bị bắt", "được cho")	saserareru	kosaserareru	ikaserareru
Giả định sẽ xảy ra ("nếu")	sureba	kureba	ikeba
Giả định xảy ra ("nếu")	shitara	kitara	ittara
Rủ rê ("Chúng ta hãy ~ đi")	shiyou, shimashou	koyou, kimashou	ikou, ikimashou
Ra lệnh ("~ đi!")	shiro, seyo (văn viết)	kore, koiyo	ike

Chú ý: Những động từ kết thúc bằng "su" như 出す (dasu) khi chia dạng bị động sai khiến thường trở thành "daserareru" thay vì "dasaserareru" cho dễ phát âm, tuy nhiên bạn vẫn có thể dùng "dasaserareru".

Có thể kết hợp các cách chia với nhau
Ví dụ:
走る：hasiru = chạy
走れる：hashireru = chạy được (có thể chạy)
走れば：hashireba = nếu chạy
走れれば：hashirereba = nếu chạy được

Tham khảo:
Động từ trong tiếng Nhật